Top


गोंयां विशीं माहिती

भारतांतली थंड शीतळ सुवात

भारतांतली थंड शीतळ सुवात

“आतां आमची वाट आमकां घेवन वता भव्य अश्या गोंयच्या राज्यांत. ह्या राज्यांतले लोक सक्षम, समंजस आनी खूप मेहनती. गोंय हें भारतांतलें सगळ्यांत म्हत्वाचें राज्य. सुसंस्कृत राज्य. कुळागरां आनी उदकान समृद्ध. भारतांतली सगळ्यांत थंड शीतळ आनी जेवणाखाणांनी समृध्द अशी सुवात.”

 

“हांगांचीं रानावनां, शीतळ सावळी आनी गोड पानाविड्याची रूच चाखपा खातीर गोंयांत वचून येवप हो धवे कातीच्या लोकांचो आतां एक उपचारूच जाला ”. हीं उतरां 60 आनी 70 च्या दसकांत हणजुणें, वागातोर आनी हरमला सारक्या दर्यावेळांचेर पापमुक्ती आनी शांतिकायेखातीर येवपी ‘फ्लावर पावर’ वा हिप्पी पंथाचे पिळगेचीं न्हय. पांच शेकड्यां आदीं 1511 वर्सा पोर्तुगालाचे चिनी राजदूत गोंयांत आयिल्ले तेन्ना तांणी हीं उतरां काडिल्लीं. तीं आयज लेगीत गोंयांत येवपी पिळगेक आकर्शीत करपा खातीर मुदयेर थीक कशीं बसतात.

francois


फ्रांकोयस पिरार्दान

सतराव्या शेंकड्याचे सुरवेक, फ्रँच भोवंडेकार

‘‘जो गोंयांत पावला ताणे आपणे भारतांतलें वेंचीक अशें अप्रूप पळयलां म्हणपाक हरकत ना. कारण गोंय हें भारतांतलें सगळ्यांत लोकप्रिय आनी नामना मेळयिल्लें शार. पुर्वेकडल्या सगळ्या राष्ट्रांलागीं ताचो वेपारीक वेव्हार जाता. आपापल्या राष्ट्रांतले वेपारीक जिनस, पोटापाणयाचे पदार्थ आनी हेर कितलोसोच म्हाल घेवन हजारांनी तारवां वर्सभर गोंयच्या बंदरार येत आसतात’.‘वेपार-धंद्या खातीर दर दिसा दर्यांतल्यान जमनीर पांय लावन येवपी-वचपी तरातरांचे लोक पळोवप म्हणल्यार एक अजापूच कशें. सगळ्या तरांच्या वेपारी जिनसांची जात्राच हांगां दर दिसा भरता म्हणल्यार जाता’.’

भूतकाळचेर एक नजर

 

साठांतल्या त्या अशांत आनी बंडखोरीच्या दसकांत ‘गोड विडो‘ हें मुखेल आकर्शण नाशिल्लें. तें ‘पीक‘ वेगळेंच आशिल्लें. पूण तेन्नाच्या अस्वस्थ पिळगेसावन आतांमेरेन गोंयांन खूब वाटचाल केल्या. शांतिप्रिय आनी विश्वबंधुत्वाचे मोगी आशिल्ल्या संवसारभरांतल्या लोकांक आज गोंय आकर्शीत करता.काळ बदलत गेलो तशें वेगवेगळ्या लोकांक गोंय वेगवेगळे भाशेन दिसलें. पुर्तुगेजां खातीर तें ‘भांगराचें गोंय‘,‘एल दोरादो‘ आनी ‘पुर्वेचें रोम‘ आशिल्लें. गोंयचो झेत आनी सोबितकायच अशी कीं एका भोवंडेकारान म्हणलें लेगीतः ‘जाणे गोंय पळयलां ताणे लिस्बोवाक वचपाची गरज ना’. लिस्बन म्हणल्यार तेन्ना पोर्तुगीज साम्राज्याचो केंद्रबिंदू आशिल्लो.

 

आतांचे भोवंडेकार आधुनीक गोंयांत घडये सगळ्या तरांच्या जिनसांचो वेपार करपाक येना आसत, पूण जात्रा मात अजून चालूच आसा. एका आगळ्याच मानसीक समादाना खातीर भोवंडेकार हांगां येतातः आपल्या धकाधकीच्या मनाचेर बाम चोळपाक, गोंयच्या मनभुलावण्या दर्या वेळांचेर स्वातंत्र्याचो उपभोग घेवपाक, संवसारभरांतल्या भोवंडेकारांवांगडा पॅरासेलिंग करपाक वा निखटें दर्यांत मनसोक्त पेंवपाक, हांगांचीं खाशेलीं खाणां खावन तृप्त जावपाक, हांगांच्या काट्याकुट्यांतल्यान रानावनां सोदीत भोंवपाक, हांगांच्या वैभवशाली देवळां आनी इगर्जींची तोखणाय करपाक. थोडभितर सांगपाचें जाल्यार, देशांतल्या सगळ्यांत चड इश्टागतीच्या लोकांवांगडा रावपाक.

 

आमी आदींच सांगलां ते प्रमाण 60 आनी 70 च्या दसकांत गोंय हें हिप्पींचें नंदनवन आशिल्लें. ते उपरांत गोंय आयज परिपुर्ण घटक राज्य जालां, ताका स्वताचें मंत्रिमंडळ आसा, भव्य असो नवो विधानसभा प्रकल्प आसा, सगळ्यांत चड दर मनशी उत्पन्न आशिल्ले हे भुंयेचेर देशांतली सगळ्यांत चड साक्षरता आशिल्ले लोक आसात. भरभराटीच्या ह्या केंद्रस्थानार आसा पर्यटन उद्येग. गोंय देशाच्या पर्यटन नकाश्याचेर घालपा खातीर गोंय पर्यटन उदरगत महामंडळान केल्लें कार्य तोखेवपासारकें आसा.

गोंय हें सासणाचें

Goa

Goa

गोंय म्हणल्यार भारताच्या मुकुटांतलो भोवरंगी रत्नमणी.

Goa

Goa

मनाची, शरिराची, चैतन्याची आनी आत्म्याची अवस्था.

Goa

Goa

गोंय म्हणल्यार पुसून वच्चोना असो उगडास.

Goa

Goa

गोंय म्हणल्यार पुसून वच्चोना असो उगडास.

Goa

Goa

गोंय म्हणल्यार भारतांतलें सगळ्यांत व्हड काळीज आशिल्लें सगळ्यांत ल्हान राज्य.

लोकसंख्या

राजधानी
पणजी

 

भासो
कोंकणी

 

विस्तार
3702 km2

लिंग प्रमाणाचे बाबतींत (दर एक हजार दादल्यां फाटल्यान बायलांचें प्रमाण) राष्ट्रीय पावंड्यावेलें 933 आनी 1991 तलें गोंयांतलें 967 घेतल्यार 2001 वर्सा गोंयचें लिंग प्रमाण आसा 961.लोकसंख्येची दर चौखण किलोमिटराफाटल्यान घनता (दाटाय) 2001 वर्सा जाल्या 364. ताचे आदीं 1991 वर्सा ती 316 आशिल्ली. दक्षीण गोंयांपरस (300) उत्तर गोंयची दाटाय (437) चड आसा. राष्ट्रीय पावंड्यार ती आसा 324.राष्ट्रीय पावंड्यावेलें 65.38 टक्क्यांचें साक्षरतेचें प्रमाण घेतल्यार गोंयांत 82 टक्के साक्षरता आसा. तातूंत 88.4 टक्के दादले साक्षर आसात जाल्यार 75.4 टक्के बायलां.

 

गोंयकारांमदीं हिंदू आसात 64.68 टक्के, क्रिस्तांव आसात 29.86 टक्के जाल्यार मुसलमान आसात साप्प उणे, म्हणल्यार 5.25 टक्के.वट्ट 13,47,668 लोकसंख्येतले सुमार देड ते दोन लाख लोक भारताच्या हेर वाठारांतल्यान येवन गोंयांत स्थायीक जाल्यात.

मुखेल भासो

मुखेल भासो

 

कोंकणी , इंग्रजी आनी मराठी

 

राष्ट्रभासूय

 

हिंदी आनी इंग्रजी

मुखेल शारांनी बरोवपांत आनी उलोवपांतय इंग्लिशीचो सर्रास वापर जाता.दुसरे वटेन, 1961 वर्सा गोंय मुक्त जायमेरेन राज्यभास आशिल्ली पुर्तुगेज भास अधिकृत फाटबळ नाशिल्ल्यान आनी शिकपाची सक्तीय नाशिल्ल्यान भोवसंख्य गोंयकारांच्या मनांत रिगपाक शकली ना.

 

ती कांय उंचेल्या वर्गापुरतीच मर्यादीत उरली आनी भौसाकडल्यान पयस गेली. देखून पुर्तुगेज गेले आनी पुर्तुगेज भाशेचो वापरूय शेणलो. मात आजुनूय वेंचीक अशी जाणटेली पिळगी आनी मुक्तिपुर्व काळांतली पिळगी पुर्तुगेज भास वापरता.

 

हजारांनी वर्सांचो भोवआयामी इतिहास आनी वेगवेगळ्या वाठारांतल्यान आयिल्ले लोक, मानववंशी वर्ण आनी परदेशांतल्यान येवन गोंयांत राबितो केल्ले लोका हाका लागून गोंय एक भोवभाशीक राज्य जालां आनी ताचो थळावे भाशेचेरूय प्रभाव पडला.

निसर्गीक साधनसंपत्ती

रानां

राज्यांतल्या रानांचो आंवाठ आसा 1,4242 चौखण किलोमिटरांचो, म्हणल्यार गोंयच्या विस्ताराच्या सुमार एक तृतियांश वाठार. ह्या रानांतली मुखेल पिकावळ म्हणल्यार कोंडो आनी भिंडां. गांवगिऱ्या भौसाखातीर ताचें व्हड अर्थीक मोल आसा. वयलो रानवटी वाठार सोडल्यार गोंयभर सगळ्याक माड आसात. ते भायर हांगां काजू, आंबो, पणस आनी अणसांय जातात.

खनिजां

गोंयांत गिरेस्त अशी खनिज संपत्ती आसा. तातूंतली मुखेल म्हणल्यार लोहखनिज, मँगॅनीज, फॅरो मँगॅनीज, बॉक्सायट आनी रेंव. लोहखनीज आनी मँगॅनीज हीं तर गोंयचे अर्थवेवस्थेचो कणो म्हणल्यार जाता.

न्हंयो

राज्यांतल्यान व्हांवतात त्यो मुखेल न्हंयो आसात मांडवी, झुवारी, तेरेखोल, शापोरा (कायसूव) आनी बेतूल. हेर मुखेल न्हंयो आसात तेरेखोल, शापोरा (कायसूव), साळ आनी तळपण.


This site is registered on wpml.org as a development site. Switch to a production site key to remove this banner.